DSD và DXD là gì? Chuẩn nhạc cao nhất hiện tại.

DSD hay Direct Stream Digital là định dạng thu âm nhạc dạng đặc biệt có dữ liệu là một chuỗi tín hiệu 1-bit. Nếu so với nhạc thông thường được thu theo chuẩn PCM 16bit thì một điểm lấy mẫu có thể có đến 65536 giá trị khác nhau thì DSD 1bit đơn giản hơn chỉ có giá trị bằng 1 hoặc bằng 0. Nhưng tần số lấy mẫu của nhạc DSD lên đến 2,8 triệu lần mỗi giây cao hơn 64 lần tốc độ lấy mẫu của đĩa CD đây cũng vì lý do này mà tiêu chuẩn này còn được gọi là DSD64, hiện nay còn có những file DSD có tốc độ lấy mẫu nhanh hơn gấp đôi, gấp bốn lần còn được gọi là DSD128 và DSD256.

Còn DSF và DFF là định dạng file lưu trữ của nhạc DSD, giúp cho phần mềm nghe nhạc có thể đọc được nhạc DSD. DSF có khả năng lưu trữ thêm metadata của ca khúc còn DFF thì không có khả năng này, tuy nhiên một vài phần mềm chỉ có thể đọc DFF.

Các bạn có thể hiểu nôm na file DSF và DFF trong định dạng thu âm DSD cũng tương tự như định dạng WAV và AIFF đối với định dạng thu âm PCM.
 

Để chơi được DSD bạn cần những gì?

Để người dùng có thể phát được nhạc DSD, các file nhạc có đuôi DSF, DFF người dùng đầu tiên cần có một phần mềm phát nhạc có hỗ trợ phát nhạc DSD như Jriver Media Centre, Audirvana, Roon. Amarra… hay cài đặt Foobar với các component cần thiết nếu bạn không muốn tốn tiền cho các phần mềm nghe nhạc trên. Từ đây tùy theo các bạn có DAC rời hay không rồi DAC của bạn có hỗ trợ DSD hay không?

• Nếu các bạn không có DAC rời và chỉ sử dụng DAC tích hợp trong máy tính, laptop hay DAC rời của các bạn không hỗ trợ DSD, thì các bạn vẫn có thể sử dụng phần mềm phát nhạc để chuyển đổi DSD sang PCM với tần số lấy mẫu (sample rate) phù hợp
   
• Nếu các bạn có DAC rời và DAC của bạn có ghi là hỗ trợ định nhạc DSD thì câu chuyện rất đơn giản chỉ cần các bạn có các phần mềm nghe nhạc có hỗ trợ DSD và điều chỉnh chế độ phát nhạc phù hợp với DSD là xong.

Như vậy để có thể phát được nhạc DSD một cách chuẩn xác thì các bạn cũng cần sự đầu tư về cả phần cứng cũng như phần mềm.
 

SACD và DSD có quan hệ gì với nhau?

SACD là từ viết tắt của Super Audio Compact Disc, đây là một dạng đĩa đặc biệt được phát triển bởi Sony vào cuối những năm 90. Hiện nay có khoảng 8000 album được giới thiệu dưới định dạng SACD. Đĩa SACD nhìn giống như một đĩa CD thông thường tuy nhiên bên trong chứa dữ liệu âm thanh dạng DSD với dữ liệu 1 bit và tần số lấy mẫu là 2,8 triệu mẫu một giây. Cao hơn nhiều so với đĩa CD thông thường với định dạng nhạc PCM 16 bit và lấy mẫu 44100 lần trong một giây.

Các đĩa SACD thông thường chỉ có thể chơi được trên những đầu đĩa có logo SACD. Tuy nhiên đĩa SACD có thể có hai lớp dữ liệu CD redbook và DSD audio. Lớp dữ liệu DSD có thể giữ dữ liệu của cả stereo và đa kênh đến 6 channel multi-track (Surround) audio. Không phải hãng thu nào cũng có lớp dữ liệu CD trong đĩa SACD, đặc biệt là các đĩa từ Sony Music thì các đĩa này không thể đọc bằng những đầu CD thông thường.

Nếu các bạn có một đầu CD player và mua về một đĩa SACD,bạn chỉ có thể nghe lớp dữ liệu CD redbook PCM layer chứ không phải lớp DSD. Để nghe được lớp SACD bạn cần có một đầu đĩa SACD player cao cấp với logo SACD và phải được setup đúng chế độ để nghe SACD.

DSD (Direct Stream Digital) là định dạng mã nguồn mở và không cần giấy phép để bán hay chơi nhạc. DSD cũng khá giống như băng cối hay PCM, định dạng này có thể được thu trực tiếp. Hiện nay có ngày càng nhiều studio nhận được sự cải thiện về chất lượng âm thanh của DSD và thu âm trực tiếp trên DSD. Một số hãng thu cho phép người dùng có thể download nhạc DSD có thể chơi được với music server và các DAC có hỗ trợ DSD.

DSD Disc là một định dạng khác để giới thiệu DSD audio. Nếu các bạn tạo một đĩa nhạc DSD thì đĩa này sẽ không thể đọc được trên các đầu SACD bởi vì SACD yêu cầu những tiêu chuẩn độc quyền của Sony. Một vài thiết bị như Sony Playstations PS3 sẽ đọc được đĩa DSD và cũng có thêm nhiều thiết bị khác trên thị trường có thể đọc dạng đĩa này.
 

DXD có phải là nhạc DSD không?

DXD không phải là định dang thu âm DSD. DXD thực chất là định dạng PCM được thu ở tần số lấy mẫu cao hơn 352.8kHz/24bit. Merging Technologies và hệ thống thu âm Pyramix sử dụng định dạng DXD trong quá trình thu âm như một công cụ điều chỉnh nhạc PCM với tiêu chuẩn cao hơn nhiều so với những phương pháp khác vào thời điểm đó. DXD được thu tại 352.8 kHz có kích thước file lớn hơn 4 lần so với DSD 2.8MHz. Tuy nhiên đối với một số kỹ sư thu âm thì DXD có chất lượng thu âm tương tự với PCM nhiều hơn là DSD. Vì thế để thu âm DSD hoàn toàn thì nhiều phòng thu sử dụng hệ thống Sonoma có khả năng thu DSD trực tiếp nhưng bị hạn chế rất nhiều về khả năng điều chỉnh, edit nhạc và chỉ có thể thu nhạc DSD 2.8MHz hay còn gọi là DSD64.

Một số hãng thu âm như 2L, quyết định chọn thu âm ở định dạng DXD và sau đó phát hành đến người dùng ở định dạng DSD. Điều này giúp cho hãng thu âm có thể dễ dàng điều chỉnh bản thu ở định dạng PCM và vẫn đáp ứng được nhu cầu nghe nhạc ở định dạng DSD cao cấp cho người nghe. Một số hãng thu khác như Channel Classics chọn thu âm ở định dạng DSD và nếu cần thiết thì convert sang DXD để điều chỉnh edit nhạc. Còn một vài hãng thu khác như Blue Coast, thu âm sử dụng hệ thống Sonoma và giới hạn việc điều chỉnh trong định dạng DSD..

Tương lai của nhạc DSD phụ thuộc rất nhiều vào người nghe nhạc hiện nay bởi vì nếu nhu cầu ngày một tăng thì số lượng sản phẩm hỗ trợ DSD sẽ có ngày càng nhiều hơn và các hãng thu lớn sẽ bắt đầu chú tâm đến việc thu âm thông qua DSD. Hiện tại số lượng file nhạc DSD vẫn còn khá ít so với số lượng nhạc PCM. Tuy nhiên hiện nay, lượng băng thông ngày càng lớn cũng như giá lưu trữ bộ nhớ ngày càng rẻ chúng ta một ngày nào đó có thể thấy được các dịch vụ stream nhạc có thể bắt đầu stream nhạc DSD và có nhiều nguồn download DSD nhiều hơn.